De risico’s in relatie tot COVID-19 zijn hieronder weergegeven. De ontwikkeling van de risico’s zijn afgezet tegen het Plan COVID-19 Lingewaard herstelt stap voor stap (peildatum 18 november 2020).
Nr. | Risico | Omschrijving | Type | Kans | Gevolg | Risicoscore | ▼/▲ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Discontinuïteit ambtelijke organisatie | Het risico op uitval door COVID-19 en/of disbalans tussen werk/privé met verzuim als gevolg. Capaciteitsprobleem door extra uren aan COVID-19 werkzaamheden. Hierdoor lopen reguliere werkzaamheden vertraging op en afspraken kunnen niet nagekomen worden. | I | 70-90% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 20 | ► |
2 | Niet tijdig realiseren doelstellingen Taskforce | Het risico dat het uitvoeren van de taskforcemaatregelen vertraging oploopt als gevolg van COVID-19. | I | 50-70% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 16 | ▼ |
3 | Tekorten op BUIG-middelen door stijging bijstandsuitkeringen | Het risico dat door faillissementen en inkrimping in organisaties meer mensen in de bijstand komen. | S | 70-90% | €250.000 ≤ €500.000 | 15 | ► |
4 | Armoedebeleid | Het risico dat de beperkende maatregelen en de recessie leidt tot meer schulden en armoede. | I | 70-90% | €100.000 ≤ €250.000 | 10 | ► |
5 | Inhaalzorg/doorlopen indicaties | Het risico dat tijdelijke indicaties die zijn afgegeven om de gevolgen van COVID-19-maatregelen te verzachten, blijvend ingezet worden en uitgestelde zorg alsnog in 2021 moet worden ingezet. | I | 50-70% | €100.000 ≤ €250.000 | 8 | ► |
6 | Dienstverlening | Het risico op verminderde dienstverlening (openingstijden, werken op afspraak) door de beperkende maatregelen en in 2021 bij piekbelasting als meer aanvragen binnenkomen. | I | 50-70% | €100.000 ≤ €250.000 | 8 | ► |
Uit de Monte Carlo simulatie komt een benodigde weerstandscapaciteit voor de COVID-19 risico’s van
€ 2.050.000. Bovenstaande COVID-19 risico’s zijn verwerkt in onderstaande matrix.
Risicomatrix | ||||||||||||
Financieel gevolg | 5 | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
4 | 2 | 1 | ||||||||||
3 | 3 | |||||||||||
2 | 5,6 | 4 | ||||||||||
1 | ||||||||||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||||||||
Kans % | ||||||||||||
Toelichting risico’s en beheersmaatregelen
De risico’s in de oranje en rode gebieden worden hieronder toegelicht: hoe ontwikkelt het risico zich en welke beheersmaatregelen worden genomen.
Discontinuïteit ambtelijke organisatie
Ten opzichte van het COVID-19 plan is dit risico niet veranderd. COVID-19 heeft nog steeds impact op de gemeentelijk organisatie en het risico dat medewerkers besmet raken en daardoor uitvallen. Naast het besmettingsrisico heeft het volledig thuiswerken impact op de productiviteit en het welzijn van medewerkers. De kans op disbalans tussen werk en privé is groot. Dit kan ook weer gevolgen hebben op het verzuim.
Naast het risico op verzuim is ook de werkdruk voor medewerkers nog immer hoog. Doordat iedereen thuiswerkt, verloopt de afstemming tussen collega's en de omgeving niet optimaal. Hierdoor kunnen werkzaamheden vertraging oplopen. Ook worden nog steeds veel extra uren aan COVID-19 besteed, waardoor andere werkzaamheden vertraging hebben en afspraken niet nagekomen kunnen worden.
Inzet ter vervanging van medewerkers wegens ziekte en de specifieke inzet op COVID-19 gerelateerde werkzaamheden heeft financiële gevolgen. Er zijn/worden verschillende beheersmaatregelen ingezet:
- Duidelijke richtlijnen over thuis- en kantoorwerken;
- Aanpak voor houden van verbinding met collega's nu thuiswerken veel collega's steeds zwaarder valt;
- Extra investeren om psychosociale belasting van medewerkers te verminderen (met verhoogde kans op uitval en productieverlies als gevolg als we deze maatregelen niet treffen);
- Project ‘Lingewaard beweegt’ om medewerkers in beweging en gezond te houden;
- Verzuimgesprekken/periodieke gesprekken teammanager-medewerker;
- Beperken mogelijke verlof stuwmeren;
- Inhuur van extra capaciteit ter vervanging van medewerkers en om continuïteit van de ambtelijke organisatie te garanderen;
- RI&E thuiswerkplek en implementatie verbeterplan.
Niet tijdig realiseren doelstellingen Taskforce
Dit risico is kleiner geworden ten opzichte van het COVID-19 plan. Er is nog steeds het risico op het niet behalen van de taskforceresultaten door COVID-19. In de tweede helft van 2020 hebben we een versnelling weten te realiseren in de uitvoering van de maatregelen. In 2020 zijn de financiële doelstellingen gehaald, maar het risico bestaat dat het resultaat vertekend is door de effecten van COVID-19 op de vraag naar hulp en ondersteuning. Door te onderzoeken hoe we bepaalde maatregelen naar voren kunnen trekken, trachten we het risico verder te verkleinen. Door periodieke monitoring, evaluatie en een drietal rapportages (jaarverslag en bij 1e en 2e Turap) houden we actief bij hoe de voortgang verloopt en sturen we waar mogelijk bij.
Tekorten op BUIG-middelen door stijging bijstandsuitkeringen
Als gevolg van de COVID-19 crisis staat de bedrijvigheid van bedrijven en organisaties tijdelijk op een lager pitje of is zelfs stil komen te liggen. Op dit moment vertaalt dit zich nog niet in oplopende werkloosheids- en bijstandscijfers. De landelijke steunmaatregelen, bijvoorbeeld NOW en TOZO, hebben een dempend effect. We zien met name veel onzekerheid rondom de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO). We verwachten dat na afloop van deze regeling de bijstandsafhankelijkheid van met name ondernemers sterk zal toenemen. Een hoger uitkeringsbestand leidt tot:
- Een mogelijk tekort op het BUIG budget (afhankelijk van mogelijke compensatie rijk);
- Hogere uitvoeringskosten;
- Niet behalen van de bezuinigingsdoelstelling van de Taskforce.
Op de compenserende BUIG-gelden wordt in 2021 een tekort verwacht. De gemeente pleegt via haar reguliere werkwijze extra inzet op beperking instroom en vergroten van de uitstroom. Voorbeelden hiervan zijn:
- Taskforce maatregelen versterken preventie en verminderen administratieve werkzaamheden van consulenten rondom nieuwe doelgroepen.
- Inzetten loonkostensubsidie, begeleiding en andere re-integratiemiddelen
- Aan de regionale uitvoeringsagenda Midden-Gelderland zijn als gevolg van de COVID-19 crisis in 2020 nieuwe activiteiten toegevoegd: het opzetten van een platform “Midden-Gelderland Werkt Door” en een snelle omscholing voor werkzoekenden.
- Inzetten van mobiele teams om regionaal uitvoering te geven aan het steun- en herstelpakket van de rijksoverheid (regio Arnhem start vermoedelijk in april).
- Bestrijden van jeugdwerkloosheid door op arbeidsmarktregio niveau een actieplan op te stellen en uit te voeren.
- Inzetten van de extra lokale middelen die we van het rijk ontvangen t.b.v. re-integratie, bijzondere bijstand en schuldhulpverlening (decembercirculaire).
Maatschappelijke risico’s
De maatschappelijke risico’s hebben niet direct een financieel gevolg, maar zijn wel degelijk aanwezig en kunnen ook een grote impact hebben op onze organisatie en/of samenleving. De volgende belangrijke maatschappelijke risico’s zien wij momenteel als gevolg van de beperkende maatregelen en de lockdown:
- Fysieke en mentale gevolgen voor de jeugd in de gemeente Lingewaard;
- Onderwijsachterstanden jeugd;
- Mogelijke faillissementen en leegstand van winkels en horeca in de kernen;
- Toename eenzaamheid onder inwoners met mogelijk nadelige gezondheidsgevolgen;
- Minder interne en externe participatie/samenwerking;
- Uitstelde zorg.
Positieve risico’s Covid-19
Zoals ook in de Programmabegroting 2021 reeds is opgenomen, geeft de ontwikkeling door COVID-19 ook positieve gevolgen en kansen. Door de aanhoudende beperkende maatregelen zijn er sneller stappen gezet in het (hybride) op afstand werken door de ambtelijke organisatie, digitale inwonersparticipatie en dienstverlening.
Er zijn de afgelopen maanden ook sneller stappen gezet met de invoering van het centrummanagement Bemmel, Gendt en Huissen.
COVID-19 zorgt er ook voor dat lokale ondernemers meer onder de aandacht komen en inwoners bewuster zijn bij wie ze aankopen doen.